Het is voor niemand een makkelijke tijd geweest sinds corona in onze levens kwam. Net als de rest van de wereld bleef ook Oostenrijk niet gespaard. Dromen en plannen die met pijn in het hart even in de diepvries werden gezet, bleken er langer te moeten inzitten dan verwacht. Misschien wel tot voorbij hun houdbaarheidsdatum. Na die lange tijd zouden we ze eindelijk weer kunnen ontdooien en gaan nastreven. Maar willen we dat nog? Misschien heeft deze vreemde tijd ons zo veranderd dat die plannen die ooit zo belangrijk waren nu toch maar bijzaak zijn. Ontdek hier de lockdownverhalen van drie mensen verspreid over Oostenrijk.
Rosi (21) uit Wenen
Rosi uit Wenen houdt een boekenblog bij en vulde haar lockdown met lezen. Toch had ze het afgelopen jaar eigenlijk andere dingen op de planning staan. Ze zou in maart 2020 in Londen als au pair aan de slag gaan. Alle praktische zaken waren geregeld, maar toen kwam het coronavirus aan in Oostenrijk. Hoewel er in Wenen niet meteen veel besmettingen waren, besloot ze toch op veilig te spelen en in het land te blijven. Op dat moment was er tenslotte al een grote uitbraak in Ischgl, een populair skigebied met veel internationale toeristen in de provincie Tirol. Later kwam het virus ook op grotere schaal naar de hoofdstad.
Rosi’s droom om als au pair te gaan werken, bleef uiteindelijk veel langer dan verwacht onaangeraakt liggen. Bijna anderhalf jaar later is ze nog steeds niet in Londen geraakt. “Ik weet niet zeker of ik het nog wel ga doen wanneer de coronasituatie het weer toelaat”, zegt Rosi, “De lockdown heeft veel zaken veranderd. Het is een zware tijd geweest en ik heb even tijd nodig om te bekomen. Natuurlijk was het niet leuk om niet naar concerten te kunnen gaan of uit te gaan met vrienden, maar het ergste vond ik dat ik mijn grootouders niet kon zien. Ik ben één van mijn grootvaders verloren tijdens de lockdown.
Hij stierf aan kanker in combinatie met zijn ouderdom. De begrafenis kon slechts doorgaan met twintig personen en dat was heel pijnlijk. Ook mijn andere opa heeft in het ziekenhuis gelegen en ik was bang om ook hem te verliezen. Gelukkig kwam hij erdoor en is hij nu weer thuis.”
Intussen zijn haar grootouders gevaccineerd en kan Rosi hen terug bezoeken. Maar echt veel buitenkomen, vermijdt ze nu toch liever: “Toen ik in het middelbaar zat, kampte ik met depressie, angststoornissen en paniekaanvallen. Toen ik verder ging studeren, was dat allemaal verleden tijd omdat ik zo gelukkig was. Alles ging goed en ik had het mooie vooruitzicht om naar Londen te gaan. Maar met de lockdown zijn al die angsten teruggekomen. Nu de coronamaatregelen aan het versoepelen zijn, heb ik het gevoel dat ik niet mee wil. Ik heb paniekaanvallen wanneer ik naar buiten moet of met vrienden ga afspreken omdat ik het helemaal niet meer gewoon ben.”
“Nu de coronamaatregelen aan het versoepelen zijn, heb ik het gevoel dat ik niet mee wil.” – Rosi
Rosi heeft het gevoel dat ze haar mentale gezondheid nu voorrang moet geven: “Ik zou eigenlijk op zoek kunnen naar werk aangezien ik afstudeerde in social media management, maar ik ben er nog niet uit wat ik ga doen vanaf september. Misschien studeer ik nog wel verder. Het zijn beslissingen waar ik me nu liever niet mee bezighoud. Ik moet er eerst voor zorgen dat ik me mentaal weer beter voel. Dan pas kan ik belangrijke beslissingen nemen.”
Mentale gezondheid
Rosi is zeker niet de enige die zich zo voelt. Uit een studie onder leiding van Thomas Niederkrotenthaler, hoofd van de afdeling ‘suicide research’ van de Medische Universiteit Wenen, blijkt dat tussen de 15 en 20 procent van de ondervraagden zich sinds corona mentaal minder goed voelt. Die ondervraagden representeerden de volledige Oostenrijkse bevolking. Uit het onderzoek bleek wel dat vooral de 16- tot 29- jarigen een verschil merkten in hun mentale gezondheid vergeleken met voor de coronamaatregelen.
De jeugdpsychiatrische klinieken waren al zo goed als volzet voor de coronacrisis. Dat zorgt nu voor een groot tekort aan plaatsen. Het ministerie van Volksgezondheid heeft wel aangegeven prioriteit te geven aan versoepelingen voor kinderen en jongeren zodat zij niet veel langer hoeven te lijden onder de maatregelen. Volgens psychologen is dat echter niet genoeg.
Peggy (50) & Guy (52) uit Mühlbach am Hochkönig
Ook Vlamingen Peggy en Guy hebben het niet makkelijk gehad. Ze verhuisden in 2015 naar het pittoreske Mühlbach am Hochkönig en openden er vakantieappartementen voor onder meer skiërs. “Toen werd aangekondigd dat het land op 16 maart 2020 in lockdown zou gaan, moesten we onze gasten onmiddellijk wegsturen”, zegt Peggy.
“Sommige gasten waren pas een dag eerder aangekomen en dat voelde dus heel vervelend aan. Na die eerste lockdown hebben we in de zomer van 2020 toch opnieuw gasten kunnen ontvangen. Maar toen daarna een tweede lockdown werd afgeroepen, was het pas echt een catastrofe.“
“Je hebt dan zo veel tijd die je eigenlijk zou kunnen gebruiken om verbouwingen te doen, maar dan heb je daar het budget niet voor.” – Peggy
De financiële gevolgen zijn heel zwaar voor het koppel: “Dit is niet iets wat je financieel kan voorzien. Je houdt er gewoon geen rekening mee dat dit kan gebeuren. We krijgen wel steun van de overheid, maar daarvan kunnen we niet leven. We zijn jammer genoeg al aan onze spaarpot moeten komen, wat maakt dat we niet veel reserve meer hebben. Het frustrerende is dan ook dat je zo veel tijd hebt die je eigenlijk zou kunnen gebruiken om verbouwingen te doen, maar dan heb je daar het budget niet voor. Het is soms moeilijk om positief te blijven.”
Al is er wel stilaan een mooier vooruitzicht. De boekingen voor de zomer lopen vlotjes binnen en met steeds meer gevaccineerden loert het ‘normale’ leven om de hoek.
De exitstrategie
Op 19 mei werd er een belangrijke stap gezet in de Oostenrijkse exitstrategie. De horeca kon na bijna zeven maanden weer open, tenminste onder de 3-G-Regel. Enkel mensen die een bewijs hebben dat ze getest, gevaccineerd of genezen zijn van Covid-19 mogen binnen. Ook op enkele andere plaatsen, zoals evenementen, geldt dit. Dat bewijzen kan trouwens met de zogenaamde ‘Grüner Pass’.
Testen is dus een belangrijke schakel in de exitstrategie zolang niet iedereen de mogelijkheid heeft gehad om zich te laten vaccineren. De vaccinatievoortgang hangt wat af van de provincie. Sommige provincies zijn al twintigers aan het vaccineren terwijl Rosi in Wenen verwacht dat ze pas tegen het einde van de zomer volledig gevaccineerd zal zijn. Bondskanselier Sebastian Kurz (Oostenrijkse Volkspartij ÖVP) gaf op 10 mei aan dat “iedereen die wil gevaccineerd worden dat zal kunnen binnen de volgende 100 dagen.” Al hangt dat natuurlijk ook van de vaccinleveringen af. Momenteel is volgens Our World in Data reeds 22,7 % van de Oostenrijkse bevolking volledig gevaccineerd.
In het begin van de pandemie waren er niet veel sterfgevallen in Oostenrijk. De tweede golf trof het land echter harder met meer besmettingen en doden als gevolg. De cijfers op deze kaart (Bron: Bundesministerium für Soziales, Gesundheit, Pflege und Konsumentenschutz) geven het totaal aantal coronabesmettingen en -doden sinds het begin van de epidemie en het aantal hospitalisaties op dit moment per deelstaat weer (klik op de cijfertjes voor meer informatie). Minister van Volksgezondheid Rudolf Anschober werd eerst geprezen voor zijn aanpak, maar toen de coronasituatie verergerde, groeide de ontevredenheid bij de bevolking.
Intussen legde de minister zijn taken neer omdat “zijn rol in de epidemie hem had uitgeput”. Hij vertelde op de persconferentie dat de 15 maanden waarin hij het ambt had, aanvoelden als 15 jaar. Wolfgang Mückstein volgde hem op. Het zijn vooral politici die rond de exitstrategie in de Oostenrijkse media komen. Er is dus geen Oostenrijkse versie van Marc Van Ranst of Erika Vlieghe, al worden er natuurlijk wel af en toe experten aan het woord gelaten. En die waarschuwen voor té snelle versoepelingen, maar ook voor de toekomst in het algemeen.
Viroloog aan de Medische Universiteit Wenen Monika Redlberger-Fritz waarschuwt bij nieuwswebsite ORF.at voor een grotere uitbraak van het griepvirus: “Tijdens de tweede en derde coronagolf na de zomer werden alle hygiënemaatregelen weer ingevoerd. Dit betekent dat de griepvirussen het hele winterseizoen van 2020/2021 niet echt circuleerden. Door een gebrek aan contact met het virus zullen we er dit jaar niet op een natuurlijke manier tegen beschermd zijn.
Het is dus mogelijk dat er een sterke epidemische golf van de griep komt wanneer de hygiënemaatregelen niet meer worden toegepast. Dat betekent dat ook griepvaccinatie heel belangrijk zal zijn.” Het echt ‘normale’ leven zal door de vele gevolgen van het coronavirus – zowel op medisch als mentaal vlak – dus misschien nog wel een tijd op zich laten wachten.
Jeanine (28) uit Gerlos
Jeanine woont in Gerlos in de provincie Tirol. Zij mist het ‘normale’ leven, maar blijft het positieve in de situatie zien. Al heeft ze ook veel moeten missen. “Met de lockdown was alles opeens anders“, zegt Jeanine, “Ik had een reisje naar Italië geboekt, concerten in het vooruitzicht, vliegtickets om mijn schoonfamilie in Nederland te bezoeken en had enkele zangoptredens waarvoor ik geboekt was. Maar dat is natuurlijk allemaal niet kunnen doorgaan.”
In het begin hing er volgens Jeanine ook een vreemde sfeer in de gemeente: “We zijn met slechts ongeveer 900 inwoners en voor de rest wemelt het hier in Gerlos normaal gezien van de toeristen. Nu deze niet konden komen, werd het een beetje een spookstad. We mochten in het prille begin niet buitenkomen zonder goede reden. De politie liep ook rond om dit te controleren. Omdat we nog niet echt wisten waar we mee te maken hadden, was dit heel angstaanjagend.”
De gemeente is wel grotendeels gespaard gebleven van het coronavirus. Maar natuurlijk waren er door het gebrek aan toeristen veel financiële gevolgen. “Ik ben eigenares van een restaurant en natuurlijk is dat net een van de hardst getroffen sectoren. In de zomer van 2020 heb ik gelukkig wel wat inkomsten kunnen verwerven, maar toen alles door de piek in besmettingen weer op slot ging in de herfst die volgde, was dat een bittere pil”, aldus Jeanine. “De winter is hier normaal gezien het topseizoen door de skiërs. Maar nu waren mijn personeel en ik allemaal werkloos. Ik probeer wel altijd optimistisch te zijn en naar de positieve kant te kijken.”
“Nu de toeristen niet konden komen, werd Gerlos een beetje een spookstad.” – Jeanine
Het positieve vond Jeanine vooral in de tijd die ze opeens vrij had: “Ik kon plots tijd maken voor de dingen waarvoor ik normaal geen tijd maak. Je begint daardoor alleszins wel andere prioriteiten te stellen. Onder mijn artiestennaam JANE bracht ik intussen twee singles uit, allemaal tijdens de lockdown. Ik gebruikte de tijd om aan mijn muziek te schrijven en ik kon er heel veel emotie in steken door wat we allemaal samen doormaakten. Het was een heel aangenaam proces. Ik bracht daarnaast veel tijd door met mijn familie, we aten samen, hielden diepe gesprekken en vierden voor het eerst in jaren samen Kerstmis aangezien ik normaal in het restaurant werk. Er waren dus zeker ook voordelen. Nu het restaurant leeg was, heb ik het ook gerenoveerd en heb ik de tijd dus ook op dat vlak nuttig ingevuld.”
Volgens Jeanine – of JANE – is het vooral belangrijk om het beste te maken van elke situatie en je neer te leggen bij de dingen die je niet kan veranderen. “Alles is langzaamaan weer naar het ‘normale’ aan het gaan, maar natuurlijk blijft het nog een lange weg. Nog niet iedereen is gevaccineerd en zelfs dan blijft de toekomst in mijn ogen onzeker. Er zullen ongetwijfeld nog moeilijke momenten komen. Maar dan is het voor mij belangrijk dat we hoop koesteren en er vooral samen doorheen gaan.” Bij die gedachte haalde JANE ook inspiratie voor haar eerste single ‘Better Together’ en haar recentste ‘Hopes’. “Want met hoop kom je al een hele weg”, sluit Jeanine af.